Αναφορά σε ένα από τα κυπριακά φυτά στον κήπο µας
Χρυσοξυλιά (Rhamnus alaternus)
Νίκος Κάσινος
∆ασικός Λειτουργός
στο Tµήµα ∆ασών
H
Χρυσοξυλιά είναι αειθαλής θάµνος ή µικρό δέντρο της οικογένειας των Ραµνιδών (Rhamnaceae). Το επι-
στηµονικό όνοµα του φυτού “
Rhamnus alaternus”
προέρχεται από την ελληνική τοποθεσία “Ράµνος” που βρί-
σκεται στην περιοχή του Μαραθώνα Αττικής ή, πιθανότατα, από την αρχαία ελληνική λέξη “ράβδος-rabdos”. Η λα-
τινική ονοµασία
alaternus αναφέρεται σ
την εναλλακτική διάταξη των φύλλων του φυτού “alternate”.
Το γένος Rhamnus φύεται στην περιοχή της Μεσογείου και της Κριµαίας και περιλαµβάνει, πε-
ρίπου, 100 είδη. Αρκετά από αυτά καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά σε πάρκα και κήπους
για το ωραίο φύλλωµα και µερικά για τους καρπούς τους. Το είδος
Rhamnus alaternus
είναι ιθαγενές είδος της Κύπρου, το οποίο συναντούµε σε θαµνώνες και πευκοδάση στην
περιοχή του Ακάµα, στην οροσειρά του Τροόδους, στο Κούριο, στην οροσειρά του Πεν-
ταδακτύλου, στην Καρπασία και αλλού σε υψόµετρο από 0-1100m. Το ύψος του φυτού
κυµαίνεται από 1- 5 m. Τα κλαδιά του έχουν τεφροκαστανό, κοκκινωπό φλοιό εξωτερικά
και χρυσαφή εσωτερικά, για αυτό και στην Κύπρο το φυτό είναι γνωστό µε το όνοµα
“
Χρυσοξυλιά”. Αναπτύσσει στρογγυλεµένο και συµπαγές φύλλωµα µε εναλλασσόµενα
φύλλα, (περίπου 2-4 cm, µερικές φορές, σχεδόν, απέναντι) ωοειδή ή λογχοειδή, βαθυ-
πράσινα, γυαλιστερά, δερµατώδη στην πάνω επιφάνεια και ανοιχτοπράσινα στην κάτω.
Ανθίζει από το Μάρτιο µέχρι τον Απρίλιο µε άνθη πολύ µικρά, κιτρινοπράσινα σε ταξιαν-
θίες. Ο καρπός του είναι κόκκινος στην αρχή και µαύρος
όταν ωριµάσει. Ωριµάζει σταδιακά από το Σε-
πτέµβριο µέχρι το ∆εκέµβριο.
Τα φύλλα και οι καρποί προσδί-
δουν στο φυτό κοσµητική
αξία. Παρ’ όλο που στην
Κύπρο δεν χρησιµοποι-
είται αρκετά είναι εξαι-
ρετικά ανθεκτικός θά-
µνος στην ξηρασία
και στα άλατα της θά-
λασσας, χωρίς ιδιαίτε-
ρες απαιτήσεις σε έδαφος.
Προτιµά ηλιόλουστες θέσεις ή
ελαφρά σκιερές και χρειάζεται προστασία από τους δυ-
νατούς παγετούς. Μπορεί να φυτευτεί σε οµάδες, µαζί
µε άλλους θάµνους σε κήπους και πάρκα. Φυτό ιδιαί-
τερα κατάλληλο για δηµιουργία φρακτών και για φυτο-
δοχεία. Με κατάλληλο κλάδεµα µπορεί να διαµορφωθεί
σε όλα σχεδόν τα σχήµατα. Ο ρυθµός ανάπτυξής του
είναι µέτριος και πολλαπλασιάζεται µε σπόρους και µο-
σχεύµατα.
Αξίζει λοιπόν να γνωρίσουµε τη Χρυσοξυλιά καλύτερα
χρησιµοποιώντας την είτε ως µεµονωµένο φυτό στο κήπο
µας ή ως φρακτικό ή ακόµα ως καλλωπιστικό είδος σε µε-
γάλα φυτοδοχεία και να της δώσουµε τη θέση που τις αξί-
ζει στο περιβάλλον που ζούµε. Φυτά Χρυσοξυλιάς διατίθεν-
ται στα Φυτώρια του Τµήµατος ∆ασών.
70
ΑΓΡΟΤΗΣ