H ρηξιγενής ζώνη της Λάρνακας
Eυθύµιος Tσιολάκης
Γεωλογικός Λειτουργός Α΄
στο Tµήµα Γεωλογικής Eπισκόπησης
Τ
ο Τµήµα Γεωλογικής Επισκόπησης µελετά όλα τα γεωλογικά φαινόµενα που λαµβάνουν χώρα στον κυπριακό
χώρο, µε απώτερο σκοπό τη λύση των διαφόρων προβληµάτων, που αντιµετωπίζει η κυπριακή κοινωνία. Ένας
από τους στόχους, που έχει θέσει το Τµήµα, είναι η µελέτη και η κατανόηση όλων των ενεργών ρηγµάτων της Κύ-
πρου. Πέραν από τη συνεχή παρακολούθηση και καταγραφή των σεισµών που λαµβάνουν χώρα στην Ανατολική
Μεσόγειο, µέσω ενός σύγχρονου σεισµολογικού κέντρου και επτά υποσταθµών, το Τµήµα διεκπεραιώνει µαζί µε
επιστηµονικούς συνεργάτες µικροζωνικές και νεοτεκτονικές µελέτες. Μία από αυτές τις µελέτες είναι και η νεο-
τεκτονική µελέτη της ευρύτερης περιοχής της Λάρνακας σε κλίµακα 1:25.000 σε συνεργασία µε τη Γεωλογική Υπη-
ρεσία των Ηνωµένων Πολιτειών της Αµερικής.
Από τη γεωλογική χαρτογράφηση (Εικ. 1) διαφαίνεται ότι, στην περιοχή της Λάρνακας υπάρχει µία ενεργή ρηξιγε-
νής ζώνη µε διεύθυνση ΒΒΑ-ΝΝ∆ και µήκους>35 χιλ. Πρόκειται για αριστερόστροφη τεκτονική δοµή οριζόντιας ολί-
σθησης, η οποία εκτείνεται από το θαλάσσιο χώρο νότια της περιοχής του Ακρωτηρίου Κιτίου και µέσω του αερο-
δροµίου Λάρνακας, του Αρχαίου λιµανιού, του διυλιστηρίου της Λάρνακας και του Χωριού Πύλας περνάει από το
Xωριό Πέργαµος και κατευθυνόµενη βορειοανατολικά ενώνεται µε τη ρηξιγενή ζώνη του Οβγού. Ιδιαίτερη έµφαση
στη µελέτη της ρηξιγενούς ζώνης της Λάρνακας, δόθηκε στο ρήγµα που εντοπίστηκε στην περιοχή του Ακρωτη-
ρίου Κιτίου (Εικ. 2) και στη διακρίβωση πιθανού συσχετισµού του µε επιφανειακά ρήγµατα που εντοπίστηκαν στην
περιοχή Πύλας - Περγάµου. Υπάρχουν επιφανειακές ενδείξεις, αποτελέσµατα γεωφυσικών διασκοπήσεων και επί
µέρους µελέτες που οδηγούν σε ένα τέτοιο συσχετισµό, όπως:
•
H τοπογραφία της περιοχής αποτελείται από ένα
πολύ καλά ανεπτυγµένο υδρογραφικό δίκτυο µε βα-
θιές κοιλάδες στην ενδοχώρα, όχι πολύ µακριά από
την ακτή και ένα υδρογραφικό δίκτυο γύρω από την
παράκτια ζώνη, το οποίο βρίσκεται στο στάδιο νεό-
τητας, µε την παρουσία λίγων µικρών ποταµών να
καταλήγουν στη θάλασσα, γεγονός που υποδηλώνει
την ύπαρξη ενεργού τεκτονισµού παράλληλα µε την
ακτογραµµή.
•
Oι πυθµένες των αλυκών, κατά µήκος της παρά-
κτιας ζώνης γύρω από το αεροδρόµιο της Λάρνακας,
βρίσκονται υψοµετρικά χαµηλότερα από την επιφά-
νεια της θάλασσας και πιθανόν να αντιπροσωπεύουν
µικρά τεκτονικά βυθίσµατα, τα οποία προήλθαν από
την κίνηση της ρηξιγενούς ζώνης.
•
H παρουσία ρωγµών και διακλάσεων µε διεύθυνση
βόρεια-βορειοανατολικά, γύρω από τον κυκλικό
κόµβο του αεροδροµίου µέσα στις µάργες του Σχη-
µατισµού Λευκωσίας.
•
H σεισµική-µικροζωνική µελέτη του αεροδροµίου
της Λάρνακας ανίχνευσε ένα τµήµα της ρηξιγενούς
ζώνης.
•
Tο αρχαίο λιµάνι του Κιτίου, το οποίο λειτουρ-
γούσε κανονικά κατά τη Ρωµαϊκή εποχή, σήµερα βρί-
σκεται, περίπου, 400 µέτρα προς την ενδοχώρα και
τα, περίπου, 4000 ετών θαλάσσια παράκτια ιζήµατα
βρίσκονται κατά δύο µέτρα, περίπου, πάνω από την
επιφάνεια της θάλασσας (Morhange et al., 2000),
εξαιτίας της ανύψωσης της περιοχής από την ενερ-
γοποίηση της ρηξιγενούς ζώνης της Λάρνακας κατά
το Ολόκαινο.
Εικ.1: Γεωλογικός Χάρτης της περιοχής Λάρνακας (οι κόκκι-
νες γραµµές είναι τα ρήγµατα) (by R. Harrison & E. Tsi-
olakis)
16
ΑΓΡΟΤΗΣ