ΑΓΡΟΤΗΣ
•
5
τίζει ο τεκτονισμός των πετρωμάτων, η πυκνότητα
των ασυνεχειών (ρωγμών) τους, καθώς και η κλίση
των πετρωμάτων, ιδιαίτερα όταν είναι ομόρροπη της
κλίσης του πρανούς. Το βρόχινο νερό μπορεί εύκο-
λα να διεισδύσει μέσα στις ασυνέχειες (ρωγμές) των
πετρωμάτων, όπου με τη συνεχή πήξη (χαμηλή θερ-
μοκρασία-χιόνια) και τήξη του (υψηλή θερμοκρασία),
μπορεί να προκαλέσει διεύρυνση των ρωγμών και,
συνεπώς, αποδυνάμωση και αποκόλληση διαφόρων
τεμαχίων. Επίσης, η κυκλοφορία του νερού μέσω των
ασυνεχειών των πετρωμάτων μπορεί να προκαλέσει
και τη φυσικοχημική εξαλλοίωση τους, η οποία επιτα-
χύνει την αποδυνάμωση της βραχομάζας. Επιπλέον,
το νερό δρα ως λιπαντικό, που διευκολύνει την ολί-
σθηση των βράχων. Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι σεισμι-
κές δονήσεις συμβάλλουν κι αυτές πολλές φορές στην
εκδήλωση των βραχοπτώσεων, καθώς επιβαρύνουν
την ήδη κατακερματισμένη βραχομάζα με επιπλέον
δυναμική φόρτιση, που την ωθεί στην κατάρρευση.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα βραχοπτώσεων παρα-
τηρήθηκαν σε διάφορες ορεινές και ημιορεινές περιο-
χές της Κύπρου, όπως στο Πελένδρι, τον Πρόδρομο,
τη Λεμύθου, το Φοινί, την Ακρούντα, τη Γερμασόγεια,
την Επισκοπή, τη Βαβατσινιά, το Σταυροβούνι, τον
Μουτουλλά, τον Μαχαιρά, τον Κύκκο, τις Γερακιές, τις
Δύμες, τα Καμπιά, το Σαράντι κ.ά.
Ένας ακόμη παράγοντας που επιδεινώνει αισθητά
τα προβλήματα αστάθειας βράχων/ογκολίθων, εί-
ναι η ύπαρξη διογκούμενων αργιλικών-μπετονιτικών
εδαφών, κάτω από τη βραχώδη μάζα. Τέτοιες συνθή-
κες παρατηρούνται συχνά, ιδιαίτερα σε περιοχές της
επαρχίας Πάφου, όπως στην Αγία Βαρβάρα Πάφου,
στην κοιλάδα του ποταμού Διαρίζου στο δρόμο Πρα-
στιό-Κιδάσι κ.ά. Οι βραχοπτώσεις είναι σύνηθες φαι-
νόμενο και σε παράκτια πρανή, στα οποία η συνεχής
διάβρωσή τους από τον θαλάσσιο κυματισμό και τα
ρεύματα, σε συνδυασμό με τις γεωλογικές συνθήκες
που επικρατούν, μπορούν να προκαλέσουν καταπτώ-
σεις/αποκολλήσεις μικρών ή και μεγάλων ογκολίθων.
Τέτοια συμβάντα παρατηρήθηκαν σε παράκτια πρανή
του Πεντακώμου, Πρωταρά, Πέγειας κ.ά.
Το απρόβλεπτο, χωρικά και χρονικά, αυτό φαινόμενο,
μπορεί να περιοριστεί με διάφορους τρόπους αντιμε-
τώπισης, ανάλογα με τα βασικά αίτια και τα χαρακτη-
ριστικά κάθε περίπτωσης. Οι σημαντικότεροι παράγο-
ντες έλεγχου της πορείας ενός βραχοτεμαχίου είναι η
τοπογραφία του πρανούς και ο τύπος της επιφάνειας
του. Η επιλογή των πιο κατάλληλων και αποτελεσμα-
τικών μέτρων αντιμετώπισης στηρίζεται στα αποτελέ-
σματα των τεχνικογεωλογικών μελετών λαμβάνοντας
υπόψη και τη συνεπαγόμενη δαπάνη. Πολλές φορές
οι προβλεπόμενες λύσεις αποτελούν συνδυασμό
επεμβάσεων όπως είναι:
η μείωση της κλίσης του πρανούς,
η κατασκευή ενδιάμεσων προστατευτικών/ανασχε-
τικών αναβαθμίδων,
οι εργασίες εκβραχισμού/καθαρισμού,
η εφαρμογή/επένδυση του μετώπου του πρανούς
με μεταλλικό πλέγμα,
η δημιουργία περιμετρικών αυλακιών αποστράγγι-
σης,
η εφαρμογή βραχοβιδώσεων ή/και αγκυρώσεων,
η κατασκευή προστατευτικών τοιχίων ως παγίδες
ανάσχεσης,
οι δενδροφυτεύσεις ή θαμνοφυτεύσεις κ.ά.
Οι βραχοπτώσεις γενικά, αποτελούν μία αρκετά πολύ-
πλοκη διαδικασία και η εκτίμηση του κινδύνου βραχό-
πτωσης είναι απαραίτητη τόσο για την εξασφάλιση της
ασφάλειας στο δομημένο περιβάλλον όσο και για θέ-
ματα χωροθέτησης περιοχών για ανάπτυξη. Το ερώτη-
μα που προκύπτει, με βάση τα πιο πάνω, είναι αν αντι-
μετωπίζονται αυτά ή αν μπορούν να αποφευχθούν ή
έστω να μειωθούν. Η απάντηση γενικά βρίσκεται στην
αρχή της πρόληψης
.
Ως εκ τούτου, το Τμήμα Γεω-
λογικής Επισκόπησης, μέσω των συχνών επισκοπή-
σεων που πραγματοποιεί, εντοπίζει περιοχές υψηλής
επικινδυνότητας για βροχοπτώσεις και ενημερώνει τις
αρμόδιες, αλλά και τοπικές αρχές, για τους πιθανούς
τρόπους αντιμετώπισής τους.
Eικ. 2:
Η εφαρμογή μεταλλικού πλέγματος στο μέτωπο του
πρανούς συγκρατά τα χαλαρά μεμονωμένα βραχώδη ψαμμιτι-
κά τεμάχια. (Αγία Φύλα, Λεμεσός).
Eικ. 3:
Αστοχία πλεγμάτωσης στο οδικό δίκτυο περιοχής
Αγρού.