µεταδίδεται τόσο από τα ανήλικα, όσο και από τα ενήλικα άτοµα. Ο ιός παραµένει και πολλαπλασιάζε-
ται, διαρκώς, στο έντοµο για το υπόλοιπο διάστηµα της ζωής του. Απαιτούνται µόλις 5-15 λεπτά δια-
τροφικής δραστηριότητας για να µολύνει ένας ιοφόρος θρίπας κάποιο υγιές φυτό. Η ασθένεια δεν µε-
ταδίδεται µε το σπόρο µολυσµένων φυτών, ενώ η µηχανική µετάδοση είναι δυνατή µόνο εργαστηριακά.
Ερευνητικά προγράµµατα του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών
για την παρουσία του TSWV στην Κύπρο
Ο Κλάδος Φυτοπροστασίας του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών συµµετέχει σε ποικίλα εθνικά, διακρα-
τικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά Προγράµµατα για τη διερεύνηση ιολογικών ασθενειών στις φυτικές καλ-
λιέργειες της Κύπρου. Στόχος των Προγραµµάτων είναι η ταυτοποίηση και η καταγραφή των ιών, ο βιο-
λογικός και ο µοριακός τους χαρακτηρισµός, η µελέτη του εύρους των φυτικών τους ξενιστών και η υιο-
θέτηση αποτελεσµατικών στρατηγικών αντιµετώπισής τους. Σε αυτό το πλαίσιο, κατά την τελευταία
πενταετία διερευνήθηκε η παρουσία του TSWV σε καλλιέργειες σολανωδών, κολοκυνθοειδών, φυλλω-
δών λαχανικών, καλλωπιστικών, αλλά και αυτοφυών φυτών. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι, η ασθένεια
είναι ιδιαίτερα διαδεδοµένη στις καλλιέργειες της ντοµάτας, της πιπεριάς και του µαρουλιού. Ο ιός ανι-
χνεύτηκε σε περιορισµένο αριθµό δειγµάτων αγκινάρας, κρεµµυδιού και πατάτας. Επιπλέον, η ασθένεια
ταυτοποιήθηκε σε ορισµένα ανθοκοµικά είδη που παρουσίαζαν συµπτώµατα νεκρώσεων, νανισµού και
µειωµένης ανάπτυξης, όπως πελαργόνια, ζίνιες, λίλια, λυσίανθοι, χρυσάνθεµα και ορχιδέες. Τέλος, ο
TSWV ανιχνεύτηκε και σε ζιζάνια που φύονταν µέσα ή περιφεριακά των µολυσµένων φυτειών ντοµάτας,
πιπεριάς και µαρουλιού. Σηµειώνεται ότι, κατά το 2012, η ασθένεια παρουσιάστηκε µε επιδηµική µορφή
σε καλλιέργειες ντοµάτας και µαρουλιού στις Επαρχίες Λάρνακας, Λεµεσού και Πάφου. Τα αποτελέσµατα
της διερεύνησης για την παρουσία άλλων ιών που µεταδίδονται µε θρίπες, και οι οποίοι εντάσσονται στα
παθογόνα καραντίνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιβεβαίωσαν ότι, προς το παρόν, ο TSWV είναι ο µονα-
δικός ιός του γένους που εντοπίζεται στην Κύπρο.
Η καταπολέµηση της ασθένειας είναι µια ιδιαίτερα δύσκολη και πολυσύνθετη υπόθεση που απαιτεί την
εφαρµογή ποικίλων µεθόδων, πρακτικών και τρόπων ελέγχου τόσο του ιού, όσο και των εντόµων-φο-
ρέων. Η υιοθέτηση ολοκληρωµένων στρατηγικών διαχείρισης και παραγωγής σε λαχανοκοµικά είδη απο-
τελεί το αποτελεσµατικότερο µέτρο για τη γενική αντιµετώπιση εχθρών και ασθενειών. Τα προγράµµατα
αυτά αποσκοπούν στην επίτευξη της καλύτερης δυνατής λύσης για την προστασία της παραγωγής, των
καταναλωτών και του περιβάλλοντος. Οι στρατηγικές, συνήθως, περιλαµβάνουν µέτρα πριν, κατά και
µετά την εγκατάσταση µιας καλλιέργειας: Α) Πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας: 1) Απολύµανση του
εδάφους (ηλιοαπολύµανση) και καθαρισµός των εσωτερικών χώρων των θερµοκηπίων, µε στόχο την κα-
ταπολέµηση των σταδίων του θρίπα που διαχειµάζουν στο έδαφος. 2) Καταστροφή των φυτών (ζιζανίων
και φυτών της προηγούµενης καλλιεργητικής περιόδου), αφού ενδέχεται να αποτελούν ξενιστές του
ιού και των εντόµων. 3) Αποφυγή εγκατάστασης κηπευτικών καλλιεργειών κοντά σε τοποθεσίες καλ-
λιέργειας καλλωπιστικών ειδών ή σε περιοχές όπου ενδηµεί η ασθένεια. Β) Κατά την εγκατάσταση της
καλλιέργειας: 1) Μεταφύτευση υγιών φυτών, απαλλαγµένων από θρίπες. 2) Παρακολούθηση της εµφά-
νισης θριπών µε τη χρήση ειδικών µπλε χρωµατικών παγίδων και έγκαιρη επέµβαση για την καταπολέ-
µησή τους. 3) Έγκαιρη καταστροφή των ζιζανίων εντός και γύρω από τη νέα καλλιέργεια. 4) Αποµά-
κρυνση και καταστροφή όσων φυτών παρουσιάζουν συµπτώµατα. Τα µολυσµένα φυτά θα πρέπει πρώτα
να καλύπτονται µε πλαστική σακούλα, να εκριζώνονται, να αποµακρύνονται από την καλλιέργεια και να
καταστρέφονται. Η πρακτική αυτή µειώνει τη δυνατότητα µετανάστευσης των ιοφόρων θριπών σε γει-
τονικά υγιή φυτά. 5) Συνεργασία µε Γεωπόνους και άλλους παραγωγούς είναι πιθανόν να προλάβει την
εξάπλωση της ασθένειας. Γ) Μετά το τέλος της καλλιεργητικής περιόδου: 1) Λήψη σχολαστικών µέτρων
υγιεινής. 2) Καταστροφή των φυτών και των φυτικών υπολειµµάτων.
ΑΓΡΟΤΗΣ
25